Miadını doldurmuş yaşlı ve hasarlı yapıların kentsel dönüşüm süreçlerinde ilk aşama elbette ki deprem dayanıklılık testi adımıdır. Yukarıda bahsettiğimiz kurumlar veya bu alanda profesyonel hizmet sağlayan kuruluşlar, deprem analizi ve risk raporunu yaptıkları incelemeler ışığında ortaya koymaktadır. Binaların kat sayısı, zemin bölümü, kolon ve kiriş özellikleri baz alınarak yapılan hasar tespit ve risk belirleme çalışmaları neticesinde sağlamlık testi sonuçları elde edilmektedir. Bu aşamaların açıklamasına içeriğimizin devamında detaylı bir şekilde yer verilmiştir.
Ön İnceleme
İlgili kurumlardan gelen yetkililer, binanın varsa bodrum katında, temelinde, kolon ve kirişlerde gözlemler yapılarak ilk hasar tespitleri yapılabilir. Ancak bu yalnızca bir kontroldür ve ardından donatı tespiti ve karot testi gibi detaylı incelemeler yapılmaktadır.
Karot Testi
Yalnızca gözle yapılan incelemeler, dayanıklılık açısından doğru ve yeterli bir ölçüm sonucu vermeyecektir. Bu nedenle yapıların belli bölümlerinden örnekler alınarak üzerlerinde çalışma yapılır. Bu örnek alma işlemine ise karot testi adı verilmektedir. Deprem dayanıklılık testi süreçlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Karot testinin hemen öncesinde donatı tespit çalışmaları yapılır. Daha sonra karot testi için kritik katlardan en az 5 adet beton numunesi alınır. Bu numuneler genel olarak binanın taşıyıcı kolonlarından, kirişlerinden veya döşeme gibi alanlarından alınmaktadır. Karot testi, ilgili bölümü silindir şeklinde delerek beton örneği alan karot makineleriyle yapılmaktadır. Karot testi, binaların deprem dayanıklılığını ölçmek amacıyla kullanılan en etkili yöntemlerden bir tanesidir. Betonu analiz ederek ve basınç testlerine tabi tutarak direnç ve kalite konusunda bilgi vermektedir. Böylelikle de risk konusunda tatmin edici sonuçlar sağlamaktadır.
Sismik Aletlerle Hasar Tespiti
Karot testine ek olarak yapılabilecek bir diğer inceleme yöntemi ise sismik aletler aracılığıyla hasar tespiti olabilir. Karot testine ihtiyaç duymadan veya betondan örnek alınması konusunda çekincesi olan mülk sahipleri için tercih edilir bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ölçüm yönteminde, yapının uygun görülen bölümlerinde duvara sismik cihaz yerleştirilerek beton dinlenir. Bu şekilde betondan elde edilen veriler sistemde karşılaştırılır. Ardından veriler analiz edilerek binanın deprem konusunda risk teşkil edip etmediği sonucuna ulaşılır.
Demir İncelemesi
Yapıların taşıyıcı elemanlarında kullanılan demirlerle ilgili aralık çap, adet veya aralık gibi önemli verilere röntgen yöntemiyle ulaşılabilmektedir. Öte yandan bazı betonarme yapılarda sıyırma işlemi aracılığıyla kullanılan demirin pas durumu ve dolayısıyla da risk yüzdesi tespit edilir.
Rapor Aşaması
Ortaya konulan tüm verilerin bir araya getirilerek incelenmesi deprem dayanıklılık testi uygulamasının son aşamasını oluşturmaktadır. Yapılan testlerin ardından mevcut yapının 3 boyutlu modeli bilgisayar ortamına yüklenir ve elde edilen veriler işlenir. Bu rapor içerisinde binanın hangi bölümlerinin hasarlı olduğu, hangi kısımların nispeten sağlam nitelikte göründüğü ve ortalama kaç yıllık bir kullanım ömrüne sahip olduğu bilgileri yer almaktadır. Tüm bu çalışmalar ve hazırlanan nihai rapor, yaşamınızı sürdürüyor olduğunuz konutun güvenli olup olmadığı konusunda açıklayıcı bir belgedir. Size sunulan sonuçlar, daha sağlam ve kaliteli bir yapıya taşınmak veya sahip olduğunuz mülkü kentsel dönüşüm imkanıyla deprem yönetmeliğine uygun bir yapıya dönüştürmek gibi mecburi durumlara sebebiyet verebilir. Ancak güvenilir bir firma veya bakanlık destekli yetkililerin elinden çıkması gereken bu sonuç, yaşamınızın geri kalanında güvenliğiniz ve hayat kaliteniz açısından kilit rol oynamaktadır.
